Kost goed lesgeven extra tijd?

Veel docenten zouden graag wat minder tijd aan hun werk kwijt zijn. Is dat mogelijk zonder

concessies te doen aan kwaliteit? Wat nu als je die twee elementen niet als tegenstelling

ziet? Wat nu als goed onderwijs je juist tijd kan besparen? Als een les niet effectief is, is het

zonde van de tijd en de energie. Tijd besparen in het onderwijs begint bij een helder

curriculum en doelgerichte lessen.

Te veel nadruk op leuk?

Een goede lessenserie vraagt niet om ingewikkelde werkvormen of complexe escaperooms.

Het vraagt wel om ijzersterke didactiek: leerlingen helpen met leren. Misschien ligt er

tegenwoordig wel te veel nadruk op ‘leuk’ en attractief onderwijs, waardoor we vergeten om

doelgericht en effectief te werken.

We zouden het onderwijs zo moeten inrichten dat de doelen helder en logisch zijn, en we

moeten leerlingen leren om duurzaam te leren. Dat is best lastig, want hoe bepaal je nu als

team wat je echt wilt dat een leerling op de lange termijn nog weet en kan? Als we onze

lessen zo inrichten dat de belangrijke zaken beklijven en leerlingen zich de belangrijke

vaardigheden eigen hebben gemaakt, dan is ons onderwijs super effectief, en vraagt het niet

om extra werk. Misschien moeten we juist met een aantal dingen stoppen...

Evidence informed

Het vraagt vooral om een andere mindset en vertrouwen in de wetenschap. Docenten

handelen al jaren veelal intuïtief. Soms zijn de technieken die worden ingezet niet alleen

arbeidsintensief, maar ook nog eens contraproductief. [1].Dan spreken we nog niet eens over

de hoeveelheid onderwijsmythes die rondgaan op scholen.

In alle drukte zijn we als docenten misschien de theorieën uit onze opleiding al vergeten of

hebben we geen tijd gehad om nieuwe theorieën tot ons te nemen. Met als gevolg dat we

weinig evidence informed werken, om maar eens een modewoord te noemen.

Maar waar moeten we dan beginnen? De afgelopen jaren zijn er prachtige boeken en

stukken verschenen over een aantal onderwerpen die elke docent zou moeten kennen.

Informatie die ervoor zal zorgen dat je je lessen anders indeelt, dat je meer ruimte maakt

voor actieve herhaling en dat je zelfs een heel aantal dingen uit je curriculum schrapt.

Lees bijvoorbeeld eens de instructieprincipes van Rosenshine of verdiep je in effectieve

leerstrategieën zoals retrieval practice [2] en spaced repetition [3]. Of scherp je curriculum en toetsing aan door nog eens te kijken naar constructieve afstemming van Biggs en Tang

(2003). Controleer of jij per ongeluk nog gelooft in onderwijsmythes door het werk van Kirschner te lezen [4]. Geen tijd? Begin dan eens door het volgen van de heldere illustraties van Oliver Caviglioli over onderwijs en cognitieve psychologie.

Succes is niet saai

Leuk hoeft geen verboden woord te zijn. Of is het zelfs onvermijdelijke bijvangst van

effectieve lessen? Wanneer leerlingen tijdens de les actief mee mogen doen en interactie

een grote rol speelt, dan wordt het toch al minder saai? [5] En wanneer leeruitkomsten helder zijn, leerlingen specifieke feedback krijgen en veel succeservaringen opdoen, dan verhoogt dat toch de motivatie?[6] Dat is toch al best leuk!

[1] Brown, P. C., Roediger, H.L., McDaniel, M. A. (2014) Make it stick, The Science of Successful Learning.

[2] Agarwal, P. K. Roediger, H.L., McDaniel, M.A. & McDermott, K.B. (2013). How to use retrieval practice to improve learning.Institute of Educational science

[3]https://static1.squarespace.com/static/56acc1138a65e2a286012c54/t/57d05228d1758ee2ec43a287/1473270312909/Dutch+Six+Strategies+for+Effective+Learning+posters.pdf

[4] De Bruykere, P., Kirschner, P.A. & Hulshof, C.D. (2015) Urban myths about learning and education. New York AcademicPress.

[5] Chiu, P.H.P., & Cheng S.H.(2017) Effects of active learning classrooms on student learning.

[6]Joosten, A., & Van Laar, S. (2015) Bij de les: Didactische tips voor docenten.

Binnenkort verschijnt onze online mini-cursus "Echt leren en onthouden". Een cursus over effectieve didactiek met veel pratische voorbeelden voor jouw lessen. En zoals je van ons gewend bent, delen we natuurlijk vooral technieken en werkvormen die weinig voorbereidingstijd kosten, maar wel veel impact hebben op het leren van jouw leerlingen. Wil je op de hoogte blijven en regelmatig onderwijstips ontvangen? Schrijf je dan in voor onze nieuwsbrief.